Κάμπια των πεύκων

Ένα από τα πιο γνωστά και εντυπωσιακά έντομα είναι η κάμπια των πεύκων ή πιτυοκάμπη ή κνηθοκάμπη (Thaumetopoea pityocampa, Lepidortera). Είναι πεταλούδα (λεπιδόπτερο) όπου οι προνύμφες, κατατρώνε τις πευκοβελόνες, δημιουργούν εντυπωσιακές φωλιές στις άκρες των κλάδων των πεύκων και μετακινούνται στο έδαφος σχηματίζοντας χαρακτηριστικές σειρές, όπου το ένα άτομο είναι πίσω από το άλλο. Τα ενήλικα άτομα (πεταλούδες) δεν προκαλούν προβλήματα στο δένδρο.

Βιολογία της πιτυοκάμπης

Τα ενήλικα του εντόμου είναι μικρές πεταλούδες με σταχτιές πτέρυγες και εμφανίζονται από Αύγουστο έως Σεπτέμβριο. Κατά την περίοδο αυτή τα θηλυκά άτομα γονιμοποιούνται και εναποθέτουν τα ωά τους, πολλά μαζί σε ομάδες, σε διάφορα σημεία του πεύκου, συνήθως σε βελόνες ή λεπτά κλαδάκια. Μετά από ένα με ενάμισι μήνα τα ωά εκκολάπτονται και εμφανίζονται οι μικρές κάμπιες, που αρχίζουν να τρέφονται αμέσως με πράσινες πευκοβελόνες. Οι κάμπιες παρουσιάζουν πέντε (5) στάδια ανάπτυξης μέχρι να γίνουν ενήλικες. Οι κάμπιες 4ου σταδίου είναι αυτές που σχηματίζουν τις χαρακτηριστικές φωλιές στα κλαδιά, όμως κι οι κάμπιες των προηγούμενων σταδίων φτιάχνουν παρόμοιες φωλιές αλλά δεν είναι τόσο χαρακτηριστικές και μεγάλες όσο του 4ου σταδίου. Στο τέλος του 5ου σταδίου ανάπτυξης τους, οι κάμπιες αυτές σταματούν να τρέφονται από πευκοβελόνες, κατεβαίνουν από τα δένδρα προς στο έδαφος, σχηματίζουν σειρές και τέλος αφού βρουν  κατάλληλο σημείο, μπαίνουν μέσα στο έδαφος, σε βάθος 5-10 εκατοστά, με σκοπό να νυμφωθούν και να εξελιχθούν σε ενήλικα άτομα (πεταλούδες). Είναι εντυπωσιακό πως η πρώτη κάμπια που οδηγεί τις υπόλοιπες κάμπιες της σειράς, έχει διαπιστωθεί ότι θα εξελιχθεί σε θηλυκή πεταλούδα.

Η μετακίνηση αυτή από τα πεύκα στο έδαφος συμβαίνει συνήθως από το τέλος Φεβρουαρίου έως τον Απρίλιο. Τα άτομα αυτά παραμένουν μέσα στο έδαφος για περίπου ένα εξάμηνο και κατά τον επόμενο Αύγουστο εξέρχονται τα νέα ενήλικα Το έντομο έχει μία γενιά το χρόνο, ενώ ένα μικρό ποσοστό του πληθυσμού έχει μία γενιά στα δύο χρόνια.

Ζημιές που προκαλεί στα πεύκα

Η πιτυοκάμπη προκαλεί μεγάλες απώλειες της φυλλικής επιφάνειας στα πεύκα, που όμως ως ένα βαθμό τα ίδια τα φυτά μπορούν να αναπληρώσουν. Οι κάμπιες αυτές,  επίσης θεωρούνται υπεύθυνες για πρόκληση μεγάλου αριθμού αλλεργιών στους ανθρώπους κατά τους ανοιξιάτικους μήνες, τότε δηλαδή που κατέρχονται από το πεύκο και μετακινούνται προς το έδαφος. Η πρόκληση αλλεργιών οφείλεται στην απελευθέρωση μιας αλλεργιογόνου ουσίας που βρίσκεται στις τρίχες της κάμπιας και για το λόγο αυτό καλό είναι να μην έρχονται σε στενή επαφή με τις κάμπιες άτομα που είναι ευαίσθητα σε ανοιξιάτικες αλλεργίες.

Προνύμφες πιτυοκάμπης στο έδαφος. Στις σειρές που δημιουργούν το πρώτο άτομο είναι πάντα θηλυκό

Αντιμετώπιση της κάμπιας των πεύκων

Υπάρχουν πολλοί φυσικοί εχθροί που ρυθμίζουν τον πληθυσμό του εντόμου, όπως πτηνά (κούκος), θηλαστικά, αράχνες, έντομα (σφήκες, ψαλίδες κ.α.) που είναι αρπακτικά και παρασιτοειδή ωών και καμπιών. Επιπλέον, υπάρχουν διάφοροι ιοί και βακτήρια που προσβάλλουν την κάμπια των πεύκων. Αν υπάρξει πρόβλημα στον κήπο που έχει πεύκα μια πολύ καλή μέθοδος αντιμετώπισης του εντόμου είναι με χρήση βιολογικών σκευασμάτων του Bacillus thuringiensis που κυκλοφορούν με διάφορα εμπορικά ονόματα. Η μέθοδος αυτή είναι φιλική προς το περιβάλλον και τον άνθρωπο. Άλλος τρόπος επίσης, είναι κόβοντας προσεκτικά τα κλαδιά που έχουν τις φωλιές και καίγοντας τα μαζί με τις φωλιές.

Πάνος Λαμπρόπουλος
Γεωπόνος ΓΠΑ - MSc 

πηγή: http://www.gardenguide.gr/thaumetopoea-pityocampa-pinus/